Hoofdthema's
De Nationaal Rapporteur heeft in haar jaarplan in het bijzonder aandacht voor onderstaande vier thema’s:
1. Kwetsbare groepen
Niet iedereen is op dezelfde manier kwetsbaar voor uitbuiting en seksueel geweld. Meer inzicht in risicofactoren, de overlap van slachtoffer- en daderschap en de bredere context van beide mandaten is belangrijk en biedt inzicht in aard en omvang. Daarnaast geeft het richting in adviezen voor aanpak en beleid. Groepen die aandacht behoeven zijn alleenstaande minderjarige vreemdelingen, arbeidsmigranten, licht verstandelijk beperkten, minderjarigen en jonge daders van seksueel geweld tegen kinderen.
2. Slachtofferbescherming
Slachtoffers van seksueel geweld tegen minderjarigen kampen vaak met ernstige en langdurige problematiek waarvoor niet altijd de juiste hulp beschikbaar en toegankelijk is. De beschikbare hulp is niet altijd veilig voor deze slachtoffers getuige de meldingen van seksueel misbruik in de jeugdhulpverlening. Bescherming van slachtoffers mensenhandel is in hoge mate gekoppeld aan de strafprocedure, waarmee slachtofferbescherming afhankelijk wordt gemaakt van beslissingen in de strafprocedure. Dit zogenoemde juridische slachtofferschap is iets anders dan het feitelijke slachtofferschap.
Inzicht in effecten van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen is belangrijk om de juiste slachtofferbescherming te bieden. Eerder deed Conny Rijken onderzoek naar psychologische gevolgen van mensenhandel. Een van de bevindingen was dat sommige slachtoffers een meer directief optreden van hulpverleners en opsporing verwachten als ze weten in welke situaties zij zich bevinden. Is dat nuttig? Wanneer wel/niet? Mogen zij dat? Wanneer wel/niet? En geldt dit ook in dezelfde mate voor slachtoffers van seksueel geweld tegen kinderen?
3. Functioneren strafrechtketen
Onderzoek naar het functioneren van de strafrechtketen is nodig om te kunnen bepalen of de strafrechtelijke aanpak van de daders effectief is en waar deze vatbaar is voor verbetering. Op alle beslismomenten in de strafrechtketen ontstaan risico’s voor de effectieve aanpak van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen. Daarom wil de Nationaal Rapporteur de komende jaren graag de verschillende beslismomenten onder de loep nemen.
Als eerste is er de signalering van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen en de opvolging daarvan, daarna vangt de opsporing aan. In de vervolgingsfase zien wij nu al dat er toename is in het aantal technische sepots. Daarna volgen nog de fase van berechting en resocialisatie. Op dit moment werkt mijn bureau aan een onderzoek naar de signalering van mensenhandel en een onderzoek naar de berechting van mensenhandel.
4. Mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen in de context van migratie
In de migratieketen wordt primair gekeken naar de reden waarom iemand uit zijn/haar land is vertrokken, maar migratie is geen lineair proces. Mensen blijven onderweg vaak langer op een plek, al dan niet vrijwillig, en krijgen tijdens de migratie te maken met vormen van criminaliteit waaronder mensenhandel en seksueel geweld. Deze ervaringen nemen zij mee naar Nederland en werken hier vaak door; ze zitten nog in de criminele netwerken, of ondervinden nadelige effecten van hun migratie-ervaringen. Meer inzicht in deze fenomenen is gewenst omdat het input biedt voor onderzoek naar aard en omvang van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen.