"Eenduidige afhandeling van mensenhandelzaken gewenst"

Nieuwsbericht | 18-10-2012 | 08:52

Er zijn grote verschillen bij de berechting van mensenhandel. Dat is een van de conclusies uit het onderzoek van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel. De Rapporteur onderzocht meer dan 400 vonnissen over uitbuiting in de seksindustrie en andere sectoren in de periode 2009 tot 2012. Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie nam het rapport vandaag in ontvangst. De Nationaal Rapporteur zou graag zien dat er eenduidigheid komt in de uitspraken op basis van artikel 273f van het Wetboek van Strafrecht.

Nationaal Rapporteur Corinne Dettmeijer ziet verschillen in zowel de toepassing van het wetsartikel, in de strafoplegging als in de schadevergoeding die wordt toegekend aan slachtoffers. Om eenduidigheid te bereiken doet de Nationaal Rapporteur drie aanbevelingen: specialisatie en opleiding van rechters en officieren; ontwikkeling van uitgangspunten voor rechters voor straftoemeting; en invulling van het recht van slachtoffers op schadevergoeding. 

Gespecialiseerde rechters op mensenhandelzaken

Mensenhandelzaken zijn complexe zaken waarin meerdere juridische valkuilen zitten. Daarom pleit de Nationaal Rapporteur voor specialisatie van rechters. Zonder ervaring in mensenhandelzaken is de kans dat rechters een van de valkuilen stappen groot. Uit onderzoek blijkt dat in 2010 ruim driekwart (77%) van de zaken werd behandeld door rechters die slechts eenmaal in dat jaar een dergelijk zaak behandelden. Het Landelijk Overleg Voorzitters van Strafsectoren heeft inmiddels besloten van de berechting van mensenhandelzaken een specialisatie te maken. De uitvoering zal de Rapporteur nauwlettend volgen.

Ontwikkeling uitgangspunten voor bestraffing

De straffen voor daders lopen uiteen. Strafverzwarende omstandigheden worden door de rechter soms wel en soms niet in het oordeel over de hoogte van de straf meegenomen. Strafverzwarende omstandigheden zijn bijvoorbeeld: mensenhandel waarbij het slachtoffer jonger dan 16 is, mensenhandel gepleegd door meerdere personen of zwaar lichamelijk letsel. Eenduidige uitgangspunten (‘oriëntatiepunten’) moeten ertoe leiden dat straffen op dezelfde manier worden bepaald. Het OM heeft al wel richtlijnen opgesteld die worden gebruikt voor het bepalen van de eis.

Schadevergoeding voor slachtoffers

Slachtoffers hebben recht op schadevergoeding, in de vorm van smartengeld en betaling van het loon dat is afgepakt of onthouden door de dader. Daartoe kunnen slachtoffers een vordering indienen bij de rechter, maar slechts weinig slachtoffers (30%) doen dat. In ongeveer de helft van die gevallen wordt schadevergoeding toegekend, maar de berekening van het bedrag loopt uiteen. Volgens de Rapporteur zou de rechter vaker uit eigen beweging een beslissing over schadevergoeding kunnen nemen, zonder dat het slachtoffer daar expliciet om vraagt. Het financiële voordeel dat van de dader wordt ontnomen mag niet vervallen aan de staat, maar moet ten goede komen aan het slachtoffer, vindt de Rapporteur.

Het rapport en de speech van de rapporteur zijn te downloaden via onderstaande links.