Meer duidelijkheid nodig over berechting arbeidsuitbuiting
De Nationaal Rapporteur vindt dat er meer duidelijkheid moet komen over de wijze waarop de rechter zaken beoordeelt waarbij personen zijn uitgebuit buiten de seksindustrie. Op dit moment wordt de wet verschillend uitgelegd, waardoor onzekerheid bestaat over de precieze reikwijdte van de strafbaarstelling van mensenhandel.
In een artikel dat deze maand is gepubliceerd in het Tijdschrift voor de Rechterlijke Macht (Trema) besteden Luuk Esser en Nationaal Rapporteur Corinne Dettmeijer aandacht aan twee recente zaken waarin meer duidelijk wordt over de uitleg die de rechter geeft aan het wetsartikel over arbeidsuitbuiting. Er zijn twee benaderingen van de wet mogelijk. De extensieve benadering stelt alleen de eis dat de wettelijke bestanddelen van het wetsartikel worden vervuld. In de restrictieve benadering wordt een impliciet bestanddeel ‘uitbuiting’ in de wet ingelezen, wat ervoor zorgt dat meer bewijs vereist is om te komen tot een veroordeling.
Niet-seksuele vormen van mensenhandel
Bij gedwongen werk in de prostitutie is altijd sprake van uitbuiting, omdat de lichamelijke integriteit per definitie wordt geschonden. Bij vormen van mensenhandel buiten de seksindustrie, zoals het gedwongen afsluiten van telefoonabonnementen of het onder dwang moeten plukken van aardbeien, is daarvan niet per definitie sprake. In het artikel in Trema wordt aandacht besteed aan twee recente zaken waarin de rechter kiest voor een restrictieve benadering. De Nationaal Rapporteur is daarvan voorstander, omdat deze wetsuitleg de rechter beter in staat stelt om pas tot een veroordeling voor uitbuiting en mensenhandel te komen als de geestelijke en lichamelijke integriteit daadwerkelijk in het geding zijn. Een te brede lezing van het artikel bergt het risico in zich dat gedragingen onder de wet vallen die weinig met mensenhandel te maken hebben. Het gevaar bestaat dat daardoor capaciteit ontbreekt voor de ernstiger zaken.
Hoge Raad
Recent is in twee zaken aan de Hoge Raad de vraag voorgelegd welke uitleg van de wet moet worden aangehouden. De Nationaal Rapporteur hoopt dat de arresten de gewenste duidelijkheid over de uitleg van de wet gaan brengen.