Jaarcijfers mensenhandel 2023: toename in thuisprostitutie
Vandaag, op de Europese dag tegen Mensenhandel, publiceert de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, de jaarcijfers mensenhandel 2023. Uit de cijfers blijkt dat er vooral in de thuisprostitutie een toename is van meldingen van mensenhandel. Deze sectoren zijn minder goed zichtbaar voor handhavende instanties.
‘De verschuiving naar de minder zichtbare sectoren vraagt om aanpassing van de inspanningen van opsporingsinstanties, waarbij digitale opsporing steeds belangrijker wordt’, stelt Nationaal Rapporteur Conny Rijken.
Slachtoffers mensenhandel uit Latijns-Amerika: voornamelijk thuisprostitutie
In 2023 zijn er meer slachtoffers uit Latijns-Amerika in zicht gekomen, vooral uit Colombia, Brazilië en Venezuela. Meer dan de helft van hen is slachtoffer geweest van seksuele uitbuiting, meestal in de thuisprostitutie of escortbranche. Ook zijn er bijna twee keer zoveel meldingen gedaan van arbeidsuitbuiting van Latijns-Amerikanen ten opzichte van 2022.
‘We zien dat in een aanzienlijk deel van deze zaken wel een veroordeling voor mensensmokkel, maar niet voor mensenhandel plaatsvindt, ondanks indicaties van mensenhandel. De kwetsbare situatie waarin deze slachtoffers verkeren en het misbruik daarvan zouden meer aandacht moeten krijgen bij de vervolging en berechting van deze zaken’, aldus Conny Rijken.
Onzichtbare kant van thuisprostitutie
De toename van het aantal slachtoffers in de thuisprostitutie is zorgelijk, omdat deze sector minder zichtbaar is voor de handhavende instanties. Dit vraagt om aanpassing van opsporingsmiddelen en mogelijkheden voor digitale opsporing. Controle en dwang door de mensenhandelaar worden vaak toegepast via de mobiele telefoon. Advertenties worden verspreid via digitale kanalen en betalingen vinden volgens de Nationaal Rapporteur vaak online plaats: ‘Voortdurende investering in digitale opsporing en het ontwikkelen en gebruiken van nieuwe tools zoals de webcrawler is van groot belang voor effectieve opsporing.’
Strafrechtketen
Het aantal verdachten dat in 2023 in beeld kwam bij de politie is gedaald, evenals het aantal gestarte opsporingsonderzoeken. Dit is logischerwijs nog niet terug te zien in het aantal zaken dat is ingeschreven bij het Openbaar Ministerie. Dat aantal bleef in 2023 gelijk ten opzichte van 2022. Het percentage zaken waarin geseponeerd wordt, is in 2023 gestegen van 50% naar 56%. Deze ontwikkeling duurt inmiddels al enkele jaren en heeft tot gevolg dat het jaarlijkse aantal zaken waarin de rechter uitspraak doet, daalt. In ten minste 68% van de 78 afgedane zaken in 2023, heeft de rechter veroordeeld voor in ieder geval mensenhandel. Het percentage zaken waarin voor mensenhandel is vrijgesproken, lijkt daarmee weer wat lager dan in 2022.
Het blijft volgens de Nationaal Rapporteur belangrijk om de inspanningen in de strafrechtketen nauwlettend te monitoren, ook om suggesties ter verbetering te kunnen doen. Daarom doet de Nationaal Rapporteur momenteel verdiepend onderzoek naar de signalering van mensenhandel en identificatie van slachtoffers bij de opsporingsinstanties, alsook naar de gerechtelijke afdoening van mensenhandelzaken. ‘Wat de cijfers duidelijk laten zien, is dat het belangrijk is dat we blijven investeren in de strafrechtelijke aanpak om de daders succesvol te kunnen vervolgen’, aldus Conny Rijken.