Waarom is er een Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen?

Over de Nationaal Rapporteur

De Nationaal Rapporteur is onafhankelijk en heeft de wettelijke taak om onderzoek te doen naar de aard en omvang van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen. Ook is het een wettelijke taak om onderzoek te doen naar de effecten van het huidige beleid op de aanpak van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen en om de regering te adviseren over het voorkomen en bestrijden ervan.

Nederland heeft sinds 2000 een Nationaal Rapporteur die zich inzet voor mensenhandel. In 2009 is het mandaat uitgebreid met de aanpak van kinderpornografie. In de eerste rapportage over dit mandaat in 2011, concludeerde de Nationaal Rapporteur dat de aanpak van kinderpornografie breder gezien moet worden in het kader van seksueel geweld tegen kinderen. De daaropvolgende aanbeveling is vervolgens overgenomen door de Nederlandse regering en leidde in 2012 tot mandaatuitbreiding naar seksueel geweld tegen kinderen.

Visie van de Nationaal Rapporteur

Schending van vrijheid & gelijkwaardigheid
Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen zijn een ernstige schending van de menselijke waardigheid. Waarden als vrijheid en gelijkwaardigheid zijn voor een mens fundamenteel om regie te hebben over het leven. Wanneer deze waarden van iemand worden afgenomen kan dit zowel fysieke als psychische gevolgen hebben en een gezonde ontwikkeling in de weg staan. Dit is dan ook precies wat er gebeurt bij uitbuiting en seksueel misbruik van kinderen, en de reden dat wij ons inzetten voor een effectieve aanpak van deze ernstige misdrijven.

Aanhoudende aandacht en actie op regionaal en nationaal niveau
De bestrijding van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen, inclusief het overkomen van de gevolgen ervan, vraagt aanhoudende aandacht van alle betrokkenen in onze maatschappij en actie op regionaal, nationaal, Europees en internationaal niveau. Europese en internationale ontwikkelingen en regelgeving die relevant zijn voor mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen, geven we in samenwerking met relevante en betrokken organisaties verder richting aan de bestrijding op nationaal niveau.

Integrale aanpak
De activiteiten om dit te bereiken zijn onderdeel van een integrale aanpak. Deze aanpak richt zich op zowel daders als de slachtoffers. Ook richt dit zich op de omgeving van beiden en de maatschappelijke context waarin zij zich bevinden en waarin de misdrijven plaatsvinden. De integrale aanpak wordt gevoed vanuit het zogenoemde 3-P raamwerk: Prevention, Prosecution, Protection. Hierbij wordt gekeken naar preventie, vervolging en bescherming van slachtoffers.

De Nationaal Rapporteur kijkt in de aanpak naar mogelijkheden voor verbetering van de strafrechtelijke aanpak en de hulp en opvang van slachtoffers. Ook wordt gekeken naar effecten van beleid en de regelgeving en uitvoering ervan. Meer inzicht creëren in de manier waarop mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen plaatsvinden is eveneens essentieel, net als onderzoek doen naar de effecten op het individu en het gedrag van daders.

Missie van de Nationaal Rapporteur

De Nationaal rapporteur staat voor het bevorderen van vrijheid en gelijkwaardigheid en het bijbehorende herstel van de slachtoffers waardoor een slachtoffer na zoiets te hebben meegemaakt weer in staat is regie te nemen over het leven, een gezonde ontwikkeling kan hervatten en kan leven in vrijheid en gelijkwaardigheid.

Het is de missie van de Nationaal Rapporteur de integrale aanpak te verbeteren met als doel een bijdrage te leveren aan de bestrijding van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen en richting te geven aan de manier waarop Nederland weer een voortrekkersrol kan pakken in de aanpak. Leidend hierbij is de positie van het slachtoffer in zowel de strafrechtelijke aanpak als in het proces van herstel om zo (verder) leed en langdurige negatieve consequenties voor slachtoffers te voorkomen.

Wat doet de Nationaal Rapporteur?

1. Onderzoek aard & omvang mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen

Elk jaar brengt de Nationaal Rapporteur een monitor mensenhandel of seksueel geweld tegen kinderen uit om inzicht te geven in de recente ontwikkelingen binnen deze thema’s. Ook wordt onderzoek gedaan naar meer specifieke thema’s zoals naar de achtergronden van slachtoffers en daders, de werkwijze en de strafrechtelijke aanpak.

Jaarlijkse monitors
De monitors geven inzicht in het aantal slachtoffers dat in beeld is bij organisaties in de opsporing of die hen hulp en bescherming kunnen bieden. Ook het aantal daders dat gesignaleerd, vervolgd en berecht is, komt in deze monitors naar voren. In de monitors worden trends gesignaleerd en worden de bevindingen geduid. Belangrijke wijzigingen in wetgeving, beleid of praktijk worden besproken evenals de effecten daarvan. Door het doen van deze onderzoeken, maakt de Nationaal Rapporteur inzichtelijk hoe het staat met de aanpak van de steeds veranderende problematiek van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen. De monitors kunnen aanleiding zijn voor verder onderzoek op bepaalde thema’s.

Meer kennis en begrip
In de onderzoeken van de Nationaal Rapporteur ligt de nadruk op het vergaren van meer kennis en begrip over de twee mandaten. Wie zijn de slachtoffers? In welke context zijn zij slachtoffer geworden en wat hebben zij nodig om te herstellen en te voorkomen dat ze opnieuw slachtoffer worden? Wat weten we over de daders? In hoeverre gaat mensenhandel of seksueel geweld tegen kinderen samen met andere vormen van criminaliteit en in hoeverre lukt het ons om daders op te sporen, te vervolgen en te berechten?

2. Onderzoek naar de effecten van beleid

Een onderdeel van de wettelijke taak is dat de Nationaal Rapporteur de effecten van beleidsmaatregelen onderzoekt. Komende periode wordt ingezet op onderzoek naar de effecten van dit soort beleid. Het kan hierbij gaan om de effecten van beleid op specifiek mensenhandel of seksueel geweld tegen kinderen, maar ook om aanpalende thema's zoals herziening van de jeugdzorg, gesloten plaatsing in de jeugdzorg of de manier waarop alleenstaande minderjarige vreemdelingen worden opgevangen. Ook kan het gaan om voorgestelde wetgeving en controlebeleid in bijvoorbeeld de prostitutiesector.

3. Advies aan regering

De Nationaal Rapporteur doet aanbevelingen over de bestrijding van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen aan de nationale en lokale regering en organisaties in de hulpverlening en het strafrecht. De adviezen van de Nationaal Rapporteur zijn gebaseerd op eigen onderzoek, bestaande kennis en mede gebaseerd op gesprekken met organisaties en professionals die actief zijn in de aanpak van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen.

Advies op voorgenomen wet- en regelgeving
De Nationaal Rapporteur brengt ook advies uit op voorgenomen wet- en regelgeving op het gebied van mensenhandel of seksueel geweld tegen kinderen. Zo bracht de Nationaal Rapporteur eerder advies uit op wetsvoorstellen van de Wet Regulering Sekswerk, de Wet Seksuele Misdrijven en heeft zij geadviseerd over de herziening van het artikel in het Wetboek van Strafrecht dat mensenhandel verbiedt. Ook adviseert de Nationaal Rapporteur de Rijksoverheid in de ontwikkeling van beleid en programma’s. Hierbij kan gedacht worden aan het Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld en het programma Samen tegen mensenhandel.

Inzichten van problematiek delen met Tweede Kamerleden en gemeenten
Wanneer de Tweede Kamer debatteert over mensenhandel of seksueel geweld tegen kinderen deelt de Nationaal Rapporteur op verzoek met de Kamerleden haar laatste inzichten over de problematiek en aanbevelingen om de aanpak te verbeteren. Op uitnodiging van de Tweede Kamer houdt de Nationaal Rapporteur technische briefings en neemt zij deel aan rondetafelgesprekken. Ook richt de Nationaal Rapporteur zich tot burgemeesters en wethouders en doen gemeenten een beroep op de Nationaal Rapporteur. Zo zijn zij bij de ontwikkeling van hun lokale beleid op mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen veelal op zoek naar expertise en inzicht in de lokale of regionale aard en omvang van deze problematiek.

Hoe doet de Nationaal Rapporteur dit?

Samen met het team van het bureau Nationaal Rapporteur, bestaand uit adviseurs en onderzoekers, staat de Nationaal Rapporteur in nauw contact met organisaties die werken in de aanpak van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen. Zo staat de organisatie in constante verbinding met de media, de politiek, het bedrijfsleven en met kennisinstituten.

Door haar onafhankelijke positie heeft de Nationaal Rapporteur een belangrijke rol om partijen bij elkaar te brengen, krachten te bundelen en samen met andere experts en relevante organisaties de aanpak van mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen te versterken. Ook weet de Nationaal Rapporteur door haar positionering en contacten met relevante organisaties wat de belangrijke knelpunten zijn en waar mogelijkheden voor verbetering liggen.