Effectief Preventief. Het voorkomen van seksueel geweld door seksuele en relationele vorming in het onderwijs
Er moet nog veel verbeteren om met seksuele en relationele vorming in het onderwijs seksueel geweld tegen kinderen te voorkomen, stelt Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen Corinne Dettmeijer in haar rapport ‘Effectief preventief’. ‘Seksuele en relationele vorming in het onderwijs is een belangrijke manier om seksueel geweld tegen te gaan. Maar scholen kunnen op dit moment nog geen methode kiezen waarvan bewezen is dat die slachtoffers en daders van seksueel misbruik kan voorkomen.’
Download 'Effectief Preventief. Het voorkomen van seksueel geweld door seksuele en relationele vorming in het onderwijs'
Download 'Effective Prevention. Prevention of sexual violence against children by providing comprehensive sexuality education at school (English summary)'
In het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn scholen verplicht aandacht te besteden aan seksualiteit en seksuele diversiteit, om de seksuele weerbaarheid van jongeren te versterken. Scholen zijn vrij om te kiezen hoe ze dat doen. De Nationaal Rapporteur benadrukt dat scholen het beste kunnen kiezen voor een lesmethode waarvan bewezen is dat die effectief is in het voorkomen van seksueel geweld. Dettmeijer: ‘Een methode die geen effect heeft betekent een verspilling van tijd, geld en moeite. Bovendien kan een lespakket waarvan de effecten onbekend zijn contraproductief werken en dat is mogelijk schadelijk.’ Maar kiezen voor een effectief lespakket is nu nog onmogelijk: die zijn er namelijk niet.
Meer onderzoek
Het beste alternatief waar scholen nu gebruik van kunnen maken zijn methoden waarvan het op basis van de theoretische onderbouwing aannemelijk is dat ze werken. Om vast te kunnen stellen of deze ook echt seksueel geweld weten te voorkomen, moet er meer onderzoek worden gedaan naar de effectiviteit en moeten de resultaten hiervan vindbaar zijn voor scholen die een lespakket willen kiezen. Het is volgens de rapporteur aan de minister en staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om de ontwikkeling van en het onderzoek naar effectieve lespakketten te stimuleren.
Vergrote kwetsbaarheid
Bij het ontwikkelen van effectieve lespakketten is het belangrijk om specifiek aandacht te hebben voor kwetsbare groepen. 16- en 17-jarigen lopen een groter risico op zowel slachtoffer- als daderschap van seksueel geweld dan jongere kinderen. Scholen die les geven aan 16- en 17-jarigen hebben niet de plicht om aandacht te besteden aan seksualiteit op school, maar deze leerlingen zouden wel gebaat zijn bij effectieve seksuele vorming. Ook kinderen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking hebben een grotere kans om slachtoffer te worden van seksueel geweld dan kinderen zonder een beperking. Daarom is het des te belangrijker dat scholen die speciaal onderwijs bieden een effectieve methode kunnen gebruiken om de seksuele integriteit van hun leerlingen te beschermen.
Het belang van preventie
Eén op de drie meisjes en één op de vijf jongens maakt voor hun achttiende levensjaar een vorm van seksueel geweld mee. De gevolgen hiervan kunnen tot ver in de volwassenheid doorwerken en dat veroorzaakt niet alleen schade bij slachtoffers en hun naasten, maar kost de maatschappij ook veel geld. Rapporteur Corinne Dettmeijer: ‘We worden steeds weer opgeschrikt door verhalen over seksueel misbruik. Nu is er veel aandacht voor de sport. Het laat zien dat we onze aandacht niet alleen moeten richten op slachtoffers en daders nadat seksueel geweld heeft plaatsgevonden, maar dat we ook moeten kijken hoe we dit leed kunnen voorkomen. Het onderwijs heeft daarbij een belangrijke rol.’