TIP-rapport VS: voortdurende alertheid mensenhandel noodzakelijk
Er is niets onvermijdelijks aan mensenhandel. Dat is het centrale thema van het Trafficking in Persons (TIP) rapport 2016. In het TIP-rapport, dat jaarlijks door het ministerie van buitenlandse zaken van de Verenigde Staten wordt opgesteld, worden landen beoordeeld op hun aanpak van mensenhandel. Net als in voorgaande jaren maakt Nederland goede stappen in de vervolging van daders en de bescherming van slachtoffers. Tegelijkertijd blijft er ook ruimte voor verbetering.
In het TIP-rapport worden landen op basis van hun aanpak van mensenhandel ingedeeld in een van de drie categorieën (‘Tiers’). Nederland is wederom geplaatst in de hoogste categorie (Tier 1). De onderzoekers concluderen dat Nederland voldoet aan de minimumeisen voor de aanpak van mensenhandel: ‘The government investigated, prosecuted, and convicted a significant number of traffickers, and authorities identified a significant number of victims’, aldus het rapport. Verder is het rapport positief over de ontwikkelingen rondom het nationaal verwijsmechanisme, de werkzaamheden van de Taskforce Mensenhandel en de rol van de Nationaal Rapporteur. Ook bevat het rapport een aantal aanbevelingen. Eén daarvan ziet op een betere aanpak van mensenhandel in de productieketen van Nederlandse bedrijven, een aanbeveling die Nationaal Rapporteur Corinne Dettmeijer-Vermeulen ook onderschrijft in het in april gepubliceerde onderzoek.
BES-eilanden
Ten aanzien van de BES (Bonaire, Sint-Eustatius, Sint-Maarten) roept het TIP-rapport op tot ‘mentoring of officials in Bonaire, St Eustatius and Saba to increase identification and prosecution of traffickers’. Tegelijkertijd wordt opgemerkt dat het mandaat van de Nationaal Rapporteur zich niet tot de BES uitstrekt waardoor zij geen onderzoek kan doen op de eilanden.
Vervolging van mensenhandelaren
In het TIP-rapport wordt gesteld dat de veroordelingsratio van mensenhandelaren zou zijn toegenomen van 70% in 2014 naar 74% in 2015. In 2014 waren er namelijk 192 dagvaardingen en 134 veroordelingen. In 2015 ging het om 189 dagvaardingen en 139 veroordelingen. In voorgaande cijfers gaat het echter om een vergelijking van het aantal dagvaardingen van het openbaar ministerie (OM) met het aantal veroordelingen door de rechterlijke macht.
De Nationaal Rapporteur maakt hierbij echter direct een kanttekening. Een dagvaarding bij het OM wordt niet noodzakelijk in hetzelfde jaar afgedaan door de rechtspraak. Een uitspraak over de veroordelingsratio kan daarom enkel worden gedaan door het aantal veroordelingen af te zetten tegen het aantal in eerste aanleg afgedane zaken van hetzelfde jaar. Uit de cijfers die de Nationaal Rapporteur thans analyseert over de mensenhandelzaken in 2015 blijkt een dalend veroordelingratio. De Nationaal Rapporteur publiceert haar definitieve analyses van cijfers over het jaar 2015 eind augustus 2016.
Slachtoffers in beeld
Uit het rapport blijkt dat in de eerste elf maanden van 2015 944 mogelijke slachtoffers mensenhandel zijn gemeld bij CoMensha. In het merendeel ging het hierbij om seksuele uitbuiting. De meeste meldingen betroffen mogelijke slachtoffers afkomstig uit respectievelijk Nederland, Bulgarije, Roemenië, Hongarije en Nigeria.
Ook hierbij maakt de Nationaal Rapporteur een kanttekening. In het verleden is gebleken dat diverse organisaties pas aan het einde van het jaar het aantal meldingen aan CoMensha doorgeven. Hierdoor kunnen de jaarcijfers, melders en fenomenen sterk afwijken van de eerste elf maanden. Zo werd in 2014 ruim 30 procent van het totaal aantal mogelijke slachtoffers mensenhandel pas in december bij CoMensha gemeld. De Nationaal Rapporteur waarschuwt dus voor gebruik van cijfers die alleen betrekking hebben op de eerste elf maanden van 2015. Eind augustus 2016 publiceert de Nationaal Rapporteur haar onderzoek over de aard en omvang van het aantal mogelijke slachtoffers mensenhandel over heel 2015.
De Nationaal Rapporteur acht het positief dat Nederland de positie in Tier 1 vasthoudt. Dit vergt echter wel voortdurende alertheid. Nederland kan niet achterover leunen. Zo sprak de Rapporteur reeds haar zorg uit over de beschikbare capaciteit van de politie, het oppakken van signalen van mensenhandel onder de huidige vluchtelingenstroom en het behoud van de opgedane kennis en expertise rondom de aanpak van mensenhandel. Ook de Tweede Kamer heeft opgeroepen tot het op niveau houden van de aanpak van mensenhandel en daar zo nodig financiële middelen voor vrij te maken middels de motie lid Voordewind c.s..