Brede blik op slachtofferschap - Achtergronden van slachtoffers van seksueel geweld tegen kinderen en seksuele uitbuiting

Het meemaken van seksueel geweld heeft vaak grote impact op het leven van slachtoffers. Veel onderzoek richt zich op de gevolgen van seksueel geweld. Om slachtoffers zo snel en zo passend mogelijk hulp te kunnen bieden is het net zo belangrijk om zicht te hebben op wat er in hun levens speelt voordat zij seksueel geweld of seksuele uitbuiting meemaken.

Kenmerken en achtergronden zijn nooit de reden dat personen slachtoffer worden. Ze zijn wel van invloed op hoe mensen seksueel geweld en seksuele uitbuiting meemaken en hoe zij het beste beschermd kunnen worden tegen verder misbruik en ondersteund kunnen worden in hun herstel.

Kwetsbaarheden

Dit onderzoek van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen brengt persoonlijke factoren en omgevingsfactoren van bij de politie gemelde slachtoffers in kaart en hoe deze afwijken van leeftijdsgenoten van wie geen seksueel geweld of seksuele uitbuiting bij de politie is gemeld.

Op allerlei vlakken blijkt dat slachtoffers van seksueel geweld tegen kinderen en seksuele uitbuiting andere achtergronden hebben dan geslachts- en leeftijdsgenoten. Zo hebben slachtoffers vaker een licht verstandelijke beperking en hebben ze vaker dan vergelijkbare Nederlanders al eerder hulpverlening ontvangen in verband met verslavingen of psychische problemen. Ze zijn daarnaast vaker voortijdig schoolverlater en zijn sociaaleconomisch kwetsbaarder dan vergelijkbare personen in de samenleving.

De omstandigheden van slachtoffers, zowel sociaal, financieel als emotioneel, kunnen zowel een steun als een belemmering zijn in de bescherming van slachtoffers. Het is daarom belangrijk om bewust te zijn van de context waarin slachtoffers zich bevinden – los van het seksueel geweld of de seksuele uitbuiting wat zij hebben meegemaakt.

Hulpverlening

Om seksueel geweld tegen kinderen en seksuele uitbuiting aan te pakken is het dan ook noodzakelijk breder te kijken dan naar de problematiek van seksueel geweld en uitbuiting alleen. Kennis over de achtergrondsituatie van slachtoffers en mogelijke overige problematiek is noodzakelijk om de juiste bescherming en ondersteuning bij herstel te kunnen bieden. Dat geldt bijvoorbeeld voor hulpverlening.

Zo is mogelijk schuldhulpverlening nodig, of specifieke behandelzorg in verband met psychische problematiek of verslaving. Het kan belangrijk zijn om hulpverlening te kunnen richten op het hele gezin, of er moet juist rekening worden gehouden met het feit dat een slachtoffer geen thuissituatie heeft die een vangnet kan bieden. Uiteindelijk is een slachtoffer het meest gebaat bij een aanpak die aansluit op zijn of haar unieke omstandigheden. Daarvoor moeten hulpverleners uiteraard wel de ruimte en mogelijkheden hebben om al deze zorg te kunnen bieden.

Breder kijken noodzakelijk

De samenhang tussen deze kwetsbaarheden en het meemaken van seksueel geweld tegen kinderen en seksuele uitbuiting is niet eenduidig en vaak complex. Dit laat zich niet platslaan tot enkele stereotyperingen. Sommige slachtoffers kampen met ingewikkelde en meervoudige problematiek en bij anderen staat het seksueel geweld of de seksuele uitbuiting op zichzelf.

Inzicht in hoe deze verschillende factoren een rol spelen in het meemaken van seksueel geweld en seksuele uitbuiting is echter van belang om slachtoffers tijdig de juiste hulp en bescherming te kunnen bieden. Om seksueel geweld tegen kinderen en seksuele uitbuiting aan te pakken is het daarom noodzakelijk breder te kijken dan naar deze vormen van geweld alleen.